Ardan Zentürk: İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın açıklamaları endişe yarattı

Deneyimli gazeteci Ardan Zentürk, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın son açıklamalarını değerlendirerek, İran'ın derin ekonomik ve siyasi kriz içinde olduğunu ve bunun bölge için ciddi riskler taşıdığını belirtti.

Zentürk'e göre, eski Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin helikopter kazasında şüpheli şekilde hayatını kaybetmesinin ardından göreve gelen reformcu Pezeşkiyan, yaptığı konuşmalarda İran'ın ekonomisinin çöktüğünü itiraf eder nitelikte ifadeler kullandı. Pezeşkiyan, üniversite öğrencilerine hitaben, "Hiçbir şey yapamıyorum. Eğer birisi bir şey yapabiliyorsa mutlaka yapsın. Bana lanet okumayın. Ekonomik sorunları neden bir tek ben çözeyim?" dediği belirtiliyor. Ayrıca hükümetin harcama politikalarını "çılgın insanların yaptığı şeyler" olarak nitelendirdiği aktarılıyor.

ARDAN ZENTÜRK'ÜN AÇIKLAMASININ TAMAMINI YOUTUBE ÜZERİNDEN İZLEMEK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ!

Zentürk, İran'ın 90-95 milyon nüfuslu, çok etnikli yapısına dikkat çekerek, olası bir hızlı çöküşün devasa göç dalgalarına ve bölgesel tsunamiye yol açabileceğini vurguladı. Özellikle Türkiye'nin sınırlarında doğabilecek göç krizine hazır olup olmadığının sorgulanması gerektiğini ifade etti.

Ekonomik verilere değinen Zentürk, İran riyalinin ABD doları karşısında rekor düşük seviyede olduğunu, bir doların yaklaşık 1.360.000 riyale ulaştığını belirtti. Hükümetin 20 maddelik bir plan hazırladığı ancak kaynak yetersizliği nedeniyle uygulayamadığı, asgari ücrete yalnızca %20 zam yapılabildiği ve yüksek enflasyon nedeniyle halkın çalışmaktan vazgeçmeye başladığı kaydedildi.

Pezeşkiyan'ın bir başka açıklamasında, İran'ın ABD, İsrail ve Avrupa ile "topyekün savaş" halinde olduğunu, ülkenin her yönden kuşatıldığını söylediği aktarıldı. Zentürk, bu ifadelerin İran'ın kurtulma şansının azaldığını gösterdiğini yorumladı.

Zentürk'ün konuyla ilgili öne çıkan açıklaması şöyle oldu:

"Pezeşkiyan aklı başında bir adam, bir doktor ve reformcu bir kimlikle geldi. Ama adamın yaptığı açıklamalar, İran'ın gerçekten duvara dayandığını ve artık buradan çıkış noktasının da çok zor olduğunu söylüyor. Bakın açık ve net söyleyeceğim.

İran 90-95 milyonluk bir ülke. Birden fazla etnik grubun oluşturduğu bir yapısı var. Türkler, Kürtler, Acemler, Beluçlar. Peki dünya böyle bir devletin hızlı bir çöküşüne hazır mı? Dünya buna hazırsa Türkiye sınırlarında doğabilecek olağanüstü göç dalgalarına hazır mı? Yani İran çöksün demek kolay ama İran'ın çöküşü, İran gibi bir devletin kendi içine doğru çöküşünün getirebileceği olağanüstü güçlü dalgalara, tsunamiye, gerçek anlamıyla tsunamiye bölge hazır mı? Bu yüzden olayları yakından izlemekte yarar var.

Pezekşiyan'ın zor durumdaki İran ekonomisine değinmesi, ülkenin yaptırımlar, düşük petrol gelirleri ve çatışmaların etkisi nedeniyle ciddi ekonomik baskı altında olduğunu söylemesi, hükümetin en büyük önceliğinin halkın geçim kaynaklarını korumak olduğunu vurgulaması dikkat çekici. Temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını istikrara kavuşturmak ve düşük gelirli haneleri desteklemek için kuponların daha yaygın kullanımı da dahil olmak üzere 20 maddelik bir plan hazırlamış durumdalar. Ama paraları yok.

Yani geçen çarşamba günü bir Amerikan dolarının yaklaşık 1.360.000 riyal olduğu bir ekonomiden bahsediyoruz. 1.360.000 riyal bir Amerikan dolarına eşit.

New York Times'a göre Pezeşkiyan hükümetin harcama uygulamalarını çılgın insanların yaptığı şeyler olarak nitelendirdi. İran'da yaptığı konuşmada üniversite öğrencilerine hitap ederken cumhurbaşkanı olmasına rağmen İran'ın kötü durumdaki ekonomisine yardımcı olmak için hiçbir şey yapamayacağını söyledi. Bakın bu bir cumhurbaşkanının ağzından çıkıyor. Öğrencilere dedi ki, "Hiçbir şey yapamıyorum. Bu İran'ın ekonomisinin geçmişten bugüne gelen politikalarla düşmüş olduğu durum beni hareketsiz bıraktı."

New York Times'a göre öğrencilere şöyle demiş: "Eğer birisi bir şey yapabiliyorsa mutlaka yapsın. Ben hiçbir şey yapamıyorum. Bana lanet okumayın. Ekonomik sorunları neden bir tek ben çözeyim? Eyalet valileri ve yerel yetkililer de var. Başkanın mucizeler yaratabileceğini asla düşünmemelisiniz."

Şimdi bu şu durumu gösteriyor. İran Cumhurbaşkanı söylüyor bunu arkadaşlar. İran'daki bir sıradan gazeteci, siyasi analist veyahut muhafazakar veya reformcu bir siyasetçi söylemiyor. Diyor ki yani biz çöktük. Çöktük diyor. Ben kurtaramıyorum diyor. Kurtarmayı bilen varsa gelsin kurtarsın diyor.

Bunu bir cumhurbaşkanı söylediği an itibariyle inanılmaz bir noktaya gelmiş bir İran'la karşı karşıyayız.

Efendim, %20 asgari ücreti zam yapabildiklerini söylüyorlar ve tabii olağanüstü yüksek bir enflasyon sürecinde artık insanların çalışmaktan bile vazgeçmeye başladığı bir kimlikle yaşıyor İran.

 Pezeşkiyan dürüst bir siyaset adamı veya dürüst bir cumhurbaşkanı olarak İran halkına diyor ki bizim bu kadar büyük bir yıkımdan kurtulma şansımız artık çok az.

ARDAN ZENTÜRK'ÜN AÇIKLAMASININ TAMAMINI YOUTUBE ÜZERİNDEN İZLEMEK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ!