Alevilik ve Kültür Üzerine Ali Rıza Özdemir’den Önemli Açıklamalar

 Ali Rıza Özdemir: Allah’sız, Muhammed’siz ve Ali’siz Alevîlik olmazHaberi görüntüle

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Önceki Dönem Başkanı Alirıza Özdemir, X sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda Alevilik ve kültür ilişkisine dair önemli değerlendirmelerde bulundu. Özdemir, Aleviliğin Hak-Muhammed-Ali yolu olarak İslam’ın özünü temsil ettiğini ve bu inancın etrafında güçlü bir kültürel yapının oluştuğunu vurguladı. Bu kültürü görmezden gelmenin veya küçümsemenin büyük bir hata olacağını ifade etti.

Kültürel Özellikler ve Alevilik

Özdemir, kültürün dört temel özelliğine dikkat çekti: Üretilmesi, görelilik, tarihsellik ve değişim. Kültürün insan ürünü olduğunu, toplumlar arasında farklılık gösterdiğini, nesilden nesile aktarılmakla tarihsel bir süreklilik taşıdığını ve sürekli değişim içinde olduğunu belirtti.

Alevi inancına göre, Allah’ın Kur’ân-ı Kerîm’i Hz. Muhammed’e vahiy yoluyla ilettiğini ve Hz. Muhammed’in bu dini insanlara tebliğ ettiğini aktaran Özdemir, Kur’ân ve Hz. Muhammed’in öğretilerinin kutsal ve değişmez olduğunu vurguladı. Ancak inanç dışında kalan gelenek, görenek, örf ve âdetlerin tevhit ilkesiyle çelişmediği sürece her toplum için özgün olabileceğini ve Araplaşmaya gerek olmadığını ifade etti. Bu görüşün, Hz. Ali’nin Mâlik Eşter’e Mısır valiliği sırasında verdiği, halkın âdetlerine müdahale etmeme talimatından kaynaklandığını belirtti.

Kültürel Unsurlar ve İslam

Özdemir, Hz. Muhammed’in yaşadığı dönemde giyim kuşam gibi kültürel unsurların, İslam’ın düşmanları tarafından da kullanıldığını örneklerle açıkladı. Sarık ve cübbenin Ebu Cehil ve Ebu Leheb gibi isimler tarafından da giyildiğini, ancak Hz. Muhammed’i toplumdan ayıran esas farkın onun inancı, ahlâki özellikleri ve devrimci talepleri olduğunu vurguladı.

Bir topluluğun din değiştirdiğinde eski kültürel alışkanlıklarını tamamen terk etmediğini, aksine yeni dinin etkisiyle bu alışkanlıkları yeniden şekillendirdiğini ifade eden Özdemir, Aleviliğin bu bağlamda Türklerin İslam’ı algılama biçimi olarak Horasan bölgesinde şekillendiğini belirtti. Aleviliğin, Araplaşmadan, Türkçe bir ibadet diliyle ve Ehl-i Beyt merkezli bir edebiyat yaratarak Türk kültürünün İslam dairesindeki taşıyıcısı olduğunu vurguladı.

Alevi-Bektaşi Kültürü ve Türkçe

Özdemir, Aleviliğin Dört Kapı Kırk Makam anlayışı çerçevesinde cem ibadetinin Türkçe olarak şekillendiğini ve Türkçenin İslam dairesinde üretici bir rol üstlendiğini aktardı. Yüzlerce ozanın, on binlerce şiirle Allah’ı, peygamberleri, On İki İmam’ı ve Ehl-i Beyt’i Türkçe ile terennüm ettiğini, böylece Türkçe hissederek topluma aktardığını ifade etti.

Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Önceki Dönem Başkanı Alirıza Özdemir, X sosyal medya platformunda yaptığı açıklamanın tam metni şöyle:

ALEVİLİK ve KÜLTÜR ÜZERİNE BİRKAÇ SÖZ

Alevilik, Hak-Muhammed-Ali yoludur, İslam’ın özüdür. Yani bir inançtır. Bu inancın etrafında oluşan çok büyük ve güçlü bir kültürel yapı da vardır. Bu kültürü görmemek veya küçük görmek büyük bir hata olur.

Kültürün birkaç belirgin özelliği vardır. Bunlar; üretilmek, görelilik, tarihsellik ve değişimdir.

1-Kültür öncelikle üretilir yani insan ürünüdür; hayvanlarda ve diğer canlılarda kültür bulunmaz.

2-İkinci olarak görelidir; yani toplumdan topluma kültür değişiklik gösterir. Bir ulusu diğer bir ulustan ayıran temel farklardan biri de budur.

3- Üçüncü olarak kültür, tarihseldir; yani süreklilik taşır, öğretilen ve nesilden nesile aktarılan bir şeydir.

4- Dördüncü olarak, kültür durağanlık taşımaz; yavaş veya hızlı bir şekilde sürekli olarak değişir.

Alevî inancına göre göre Allah, Kur’ân-ı Kerîm’i peygamberi Hz. Muhammed’e vahiy meleği Cebrail vasıtası ile vahyetmiş, Hz. Muhammed de insanlara İslâm dinini tebliğ etmiştir.

Dolayısıyla Kur’ân ve “nefsinden bir şey söylemeyen” Hz. Muhammed’in öğrettiği din, kutsal ve değişmezdir.

İnancın dışında kalan ve tevhit ilkesi ile açıkça çelişmeyen gelenek, görenek, örf ve âdetlerin her toplum için özgün olması ve din adı altında Araplaşmaması gerektiği Hz. Ali’den kalan köklü bir düşüncedir.

Çünkü Hz. Ali, Mâlik Eşter’i Mısır’a vali olarak tayin ettiğinde ona yazdığı emirnamede halkın tevhit ilkesi ile açıkça çelişmeyen âdetlerine müdahale etmemesini söylemiştir.

Gerçek olan nokta şu ki, Hz. Muhammed’in sahip olduğu giyim, kuşam gibi birçok kültürel unsur aynı toplumda yaşayan İslâm’ın en azılı düşmanları tarafından da paylaşılıyordu.

Mesela sarığı Ebu Cehil de sarıyordu; cübbeyi Ebu Leheb de giyiyordu. Esas olarak İslâm Peygamberi’nin yaşadığı toplumdan ayıran temel nokta; onun getirdiği inanç, ahlâki özellikleri ve devrim niteliğindeki talepleriydi.

Bir topluluk din değiştirdiğinde eski dinî ve kültürel alışkanlıklarını değiştirdiği ve bütünüyle terk ettiği anlamına gelmez, sadece yeni bir dinî atmosfere girdiği anlamına gelir.

Eski kültürel alışkanlıklarını yeni dinin etkisi altında yeniden elden geçirir, bir kısmını olduğu gibi sürdürür.

Özellikle Horasan bölgesinde Türklerin kitlesel olarak İslâmiyeti kabul etmeye başladığı süreçte oluşmaya başlayan Alevîlik, bu temel düşünceden hareketle Araplaşmadan, Türklerin İslâm’ı algılama biçimi olarak teşekkül etmiştir.

Dört Kapı Kırk Makam anlayışı içinde tarikat kapısındaki cem ibadetinin dilini Türkçe olarak kurmuş ve Türkçenin İslâm dairesinde üreticisi ve taşıyıcısı olmuştur.

Hatta bunun da ilerisinde duaları dâhil olmak üzere, Türkçe ile İslâm ve Ehl-i Beyt merkezli, büyük bir edebiyat yaratmıştır.

Yüzlerce ozan bu merkezde on binlerce şiir yazmış, tarih boyunca on binlerce şair Allah’ı, peygamberleri, On İki İmam’ı, Ehl-i Beyt’i Türkçe ile terennüm etmiş ve Türkçe hissederek topluma anlatmıştır.

Kaynak:https://x.com/etnojenez/status/1963867946339729628?t=-7FpJGAsKhuokjnJJqwuJw&s=08