Azerbaycan’da Nesimi tartışması: Halep’te mi Kalmalı, Şamahı’ya mı getirilmeli?

Dr. Beydili yazdı: Nesimi'nin mezarı Halep'te kalmalıHaberi görüntüle

Azerbaycanlı gazeteci ve yazar Agil Alesger, yenicag.az’da yayımlanan makalesinde, büyük Türk şairi ve Azerbaycan edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan İmadeddin Nesimi’nin mezarının Azerbaycan’a getirilip getirilmemesi konusunu tartışmaya açtı. Nesimi’nin Halep’teki mezarının, Azerbaycan ile Suriye Türkmenleri arasında tarihî ve kültürel bir köprü oluşturduğunu savunan Alesger, mezarın yerinde kalması ve üzerinde Azerbaycan bayrağının dalgalanması gerektiğini belirtti.

“Mezarımız Neredeyse, Orası Bizim Toprağımızdır”

Alesger, Türk toplumunda yaygın olan “Mezarımız neredeyse, orası bizim toprağımızdır”anlayışına dikkat çekti. Nesimi’nin Halep’teki mezarının, Azerbaycan Türkleri ile Suriye Türkmenleri arasında tarihî ve kültürel bir bağ oluşturduğunu savunan yazar, mezarın taşınmasının bu bağı zayıflatabileceğini ifade etti. Halep’in kadim bir Türk, Türkmen ve Oğuz toprağı olduğunu belirten Alesger, Nesimi’nin mezarının Halep’te kalması ve üzerinde Azerbaycan bayrağının dalgalanması gerektiğini belirtti. Bu, ortak bir tarih ve geleceğin sembolü olarak görülmeli. Yazar, mezarın Halep’te kalmasının, Türk dünyasının birliğini güçlendireceğini ve Azerbaycan bayrağının orada dalgalanmasının bu bağı daha da anlamlı kılacağını savunuyor.

Azerbaycanlı gazeteci ve yazar Agil Alesger'ın yenicag.az’da yayımlanan yazısı şöyle:

Nesimi'nin mezarı Azerbaycan'a mı getirilmeli, yoksa türbesinin üzerinde bayrağımız mı dalgalanmalı? 

Yeni tartışma konumuz İmadeddin Nesimi'nin mezarının Azerbaycan'a getirilip getirilmemesi. Naaşının Azerbaycan'a getirilme ihtimali, nereye gömüleceği tartışmasını da beraberinde getirdi. Elbette akla ilk gelen yer Şamahı. Çünkü büyüklerimiz tarih kitaplarından değil, filmlerden ders alıyorlar; Rasim Balayev'in canlandırdığı "Nesimi"nin Şamahılı, Şirvanşah İbrahimi'nin de Şamahı'da "vurulduğu" için Şamahılı olduğunu düşünüyorlar. Ancak film, Nesimi'nin Şamahı'dan Nahçıvan'a - Elince Kalesi'ne - ne kadar hızlı gittiğine dikkat etmiyor.

Peki tarihi kaynaklar ne diyor? Hurufi evliyası gerçekten Şamahı'da mı doğdu? Wikipedia'ya baktığınızda, merhumun orada bir veya iki değil, en az beş doğum yeri olduğunu görürsünüz. En güvenilir kaynaklardan İbn Hacer el-Askalani, Nesimi'nin Tebriz'de, Aşık Çelebi'nin ise Diyarbakır'da doğduğunu iddia eder; birçok Fars kaynağı Nesimi'nin Şiraz veya Şamahı'da, Osmanlı kaynakları ise Bağdat'ta doğduğunu iddia eder. Bu kaynakların en güveniliri ve Nesimi'nin çağdaşı el-Askalani, Nesimi hakkında "Nasımuddin et-Tebrizi" olarak yazar. Ancak bazı tarihçiler bunun nedenini, Nesimi'nin Fazlullah Naimi'nin bir müridi olarak Tebriz'de parlamasına bağlar.

Yani, Azerbaycan'daki Sovyet akademisyenlerin aksine, Nesimi'nin çağdaşları arasında onun Şamahı'da doğduğu iddiasını destekleyen azınlık bir kesim bulunmaktadır. Ancak Azerbaycan tarihçileri oybirliğiyle onun Şamahılı olduğu konusunda ısrarcıdır. Çoğunlukla kardeşi Şah Handan'ın Şamahı'da gömülü olduğuna işaret ederler. Şah Handan Mezarlığı Azerbaycan'ın en eski mezarlıklarından biri olmasına rağmen, Şah Handan'ın orada gömülü olduğu bir efsanedir.

Ayrıca, Şamahı dışında Tebriz, Bağdat ve Diyarbakır o dönemde Azerbaycan'ın Akkoyunlu hanedanına aitti. Yani, bir şairin Şamahı'da doğup doğmaması, onun Azerbaycanlı bir şair olmadığı anlamına gelmez. Irak doğumlu Muhammed Fuzuli'nin Azerbaycanlı bir şair olması gibi, Bağdat'ta doğmuş olsa bile Nesimi de Azerbaycan'a ve Türkmenlere aittir. Çünkü Türk halkları arasında Azerbaycan Türklerine en yakın olanlar Türkmenlerdir. Hem Irak hem de Suriye Türkmenleri, Azerbaycan Türkleri gibi Oğuz boyuna mensuptur.

Türk toplumunda yaygın kanı ise "Mezarımız neredeyse, orası bizim toprağımızdır." Yani Halep, kadim bir Türk, Türkmen, Oğuz ve Azerbaycan toprağıdır. Nesimi'nin Halep'teki mezarı, bizimle o topraklar arasında bir köprü oluşturuyor. Suriye Türkmenleri de burayı kendi toprakları olarak biliyor. Ortak bir tarih ve ortak bir gelecek adına Nesimi'nin mezarının Halep'te kalması ve üzerinde üç renkli bayrağımızın dalgalanması gerektiğini düşünüyorum...

Kaynak ve yazının aslını okumak için lütfen tıklayınız::https://yenicag.az/nesiminin-mezari-azerbaycana-getirilsin-yoxsa-turbesi-uzerinde-bayragimiz-dalgalansin-aqil-elesger-yazir