Samandağ’da kutlanan “Evvel Temmuz” Alevilerin bayramı mı?

DEM Parti: Alevilerin bir kitabı, peygamberi yok!Haberi görüntüle

Türkiye, Suriye ve Lübnan’da yaşayan Arap Alevilerinin kutlamadığı ama, Hatay’ın Samadağ ilçesinde kutlanan “Evvel Temmuz” adıyla bilinen bayramın Fransız veya Hristiyan bayramı olduğu konusunda görüşler ve itirazlar gündemden düşmüyor.

Samandağ Kalkındırma Derneği ile Akdeniz Kültür ve Dayanışma Derneği tarafından bu yıl 25. kez düzenlendiği ilan edilen “Evvel Temmuz” adı verilen bir bayram Arap Aleviler arasında eleştirilere neden oldu.

Aleviler ne dini ne de kültürel olarak tarihlerinde böyle bir bayramın olmadığını, aksine bu bayramın sömürgeci Fransızların bayramı olduğuna dikkati çekerek, kutlanmasını eleştiriyorlar.

PROF. YUVA: ALEVİLERİN TARİHİNDE YOK!

Prof. Dr. Mehmet Yuva, 2019 yılında Aydınlık gazetesinde yayımlanan makalesinde, “Evvel Temmuz”un Arap Alevilerine ait bir bayram olmadığını belirtmişti.

Yuva, “Bu bayram sadece Samandağ ilçesiyle sınırlı. Mersin, Tarsus, Adana ve Hatay’ın Arsuz, Karaağaç, İskenderun gibi bölgelerinde böyle bir kutlama yapılmıyor. Dini otoriteler de bunu kabul etmiyor” ifadelerini kullanmıştı.

Yuva, “Evvel Temmuz” etkinliklerinin kökeninin Fransızların 1920’li yıllarda Samandağ’da başlattığı Bastille Günü kutlamalarına dayandığını ve zamanla yerel halka da benimsetildiğini savundu.

HADİMOĞULLARI: EVVEL TEMMUZ BİR ALEVİ BAYRAMI DEĞİLDİR

Benzer bir açıklama da 2020 yılında Avukat Edip Hadimoğulları’ndan gelmişti.

Yörenin önemli aydınlarından olan Hadimoğulları, araştırmalarına dayandırdığı açıklamasında, Alevi toplumuna ait başlıca iki dini kaynak olan Sebil El Erşed ve Mecmu El Ağyad’da “Evvel Temmuz” adıyla herhangi bir bayramın bulunmadığını belirtti.

Hadimoğulları ayrıca, “Eğer böyle bir bayram olsaydı, kurbanlar kesilir, namazlar kılınırdı. Bu gelenekler yok. Bu durum daha çok Fransız işgalinin bıraktığı bir miras gibi görünüyor” dedi.

Hadimoğulları, 1968 gençlik hareketi döneminde Samandağlı gençlerin de bu kutlamanın kaldırılması için çaba gösterdiği bilgisini verdi.

FARKLI GÖRÜŞLER DE VAR

Emekli öğretmen Ali Karadaş ise farklı bir görüş dile getirerek, “Evvel Temmuz”un ne Fransızlardan kalan bir bayram, ne de özgün bir Alevi bayramı olduğunu belirtti.

Karadaş’a göre, “Bu gelenek İsa Peygamber’in havarilerinin Antakya’da yaşadığı döneme kadar uzanıyor. Aslında bu, bir Hristiyan bayramıydı, zamanla halk arasında yerleşti.”

TARTIŞMA SÜRÜYOR

Mersin’den Lübnan’ın kuzey kıyılarına kadar olan bölgede “Evvel Temmuz” bayramı kutlandığını belirten Tarsus Akdeniz gazetesi yazarı Celal Tezel ise, Adana, Mersin ve Antakya gibi kimi yörelerde Hazret İsa’nın 12 Havarisiyle ilgili bir Hıristiyan bayramı olan “Havariyun Bayramının” 14 Temmuz’a denk düşmesi nedeniyle de kutlandığını belirterek, “Uzun yıllar Fransız manda yönetimi altında kalmış olan Lübnan, Suriye, Hatay ve İskenderun gibi bazı yörelerde, Fransız kültürden etkilenen kimi topluluklar tarafından ise, Fransız İhtilali’nin yıldönümüne denk gelmesi nedeniyle “Bastille Günü” olarak kutlandığına da tanık olunmaktadır” diyor.

Samandağ başta olmak üzere bölgede kutlanmaya devam eden “Evvel Temmuz” etkinliklerinin kökeni hakkındaki görüşler farklılık gösteriyor.

“Evvel Temmuz” bayramının dini ve tarihi gerçeklerle uyuşmadığını savunanlar, ayrıca Fransız sömürgecilerinin bayramı olmasına da dikkati çekerek, kutlanmasını doğru bulmuyorlar.

HÜSEYİN GÜLER / HATAY