Av. Erdem Cömert'ten "Devlet tanımıyor” iddiasına hukuki cevap

Av. Erdem Cömert: Cumhuriyet’i ve Seyit Rıza’yı aynı anda anmak kolektif akıl tutulmasıHaberi görüntüle

Alevi-Bektaşi toplumu üzerine yıllardır sürdürülen “Devlet cemevlerini ibadethane olarak tanımıyor” iddiası, son dönemde yeniden gündeme taşındı. Horasan Erenleri Dernekler Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Av. Erdem Cömert, Aydınlık Gazetesi’ndeki köşe yazısında bu iddiayı “yalan” ve “algı operasyonu” olarak nitelendirerek, cemevlerinin Türkiye hukuk sisteminde açık ve net bir yasal statüye sahip olduğunu belgeledi.  Av. Cömert, mevcut düzenlemelerin önemli adımlar olduğunu ancak tam anlamıyla yeterli olmadığını da yazısında belirtti. 

Cömert: “Soru net, cevap kesin: Evet, cemevlerinin yasal statüsü var”

Av. Erdem Cömert yazısında şu soruyu soruyor: “Bugün cemevlerinin Türkiye Cumhuriyeti hukuk düzeninde yasal bir statüsü var mıdır?” Cevabı ise çok açık: “Evet, hem de birden fazla kanunda var.”

Horasan Erenleri Dernekler Federasyonu Genel Başkan Yardımcısı Av. Erdem Cömert'in “Alevi-Bektaşi toplumu, devletinden eşit hizmet beklemektedir. Yalanın değil, hakikatin yanında durmak hepimizin görevidir. Hakikat yine yalanı yenecek. Aşk ile.” sonlandırığı köşe yazısının tam metni şöyle:

CEMEVLERİNİN YASAL STATÜSÜ VAR MI, YOK MU? HAKİKAT YİNE YALANI YENECEK

Medyada Alevi-Bektaşi toplumu üzerine “algı operatörlüğü” yapan bir kesim yıllardır aynı masalı anlatıyor: “Devlet cemevlerini yasal olarak tanımıyor!” Oysa daha düne kadar bu çevreler “devlet cemevlerimizi tanımlayamaz” diye bağırıyordu. Ne söylüyorlarsa bir gün öncesini yalanlayan bu zihniyet, Alevi-Bektaşi toplumunu devletten uzaklaştırmak için her gün yeni bir algı üretiyor.

Oysa mesele sloganla değil, hukukla konuşulmalıdır.

Soru nettir: Bugün cemevlerinin Türkiye Cumhuriyeti hukuk düzeninde yasal bir statüsü var mıdır?

Cevap kesindir: Evet, vardır. Hem de bir değil, birçok kanunda.

2013: İBADETHANE KAVRAMININ GENİŞLEMESİ

Cemevlerinin statüsünde ilk büyük adım 2013’te atıldı. İmar Yönetmeliği’nin 14. maddesi değiştirilerek “cami yapımı” ifadesi “ibadethane yapımı” şeklinde genişletildi. Yönetmelikte ibadethane; insanların ibadet etmek ve dini hizmetlerden yararlanmak üzere toplandığı mekânlar olarak tanımlandı. Bu değişiklik, Türk hukukunda cami dışındaki ibadethanelerin resmen kabul edilmesi anlamına geliyordu. Bu değişiklik hukuken cemevlerinin ibadethane olmasının önünü açmıştır hatta dönemin bakanı da bunu açıkça ifade etmişti: “İsteyene cami, isteyene kilise, isteyene cemevi yapılacak.”

2018: İMAR BARIŞI’NDA CEMEVLERİNE RESMÎ TESCİL İMKÂNI

2018’deki “İmar Barışı” başvurularında özel bir “ibadethane” bölümü açıldı ve birçok cemevi bu düzenleme kapsamında yapı kaydı aldı. Yani cemevleri sadece ibadethane olarak tanınmakla kalmadı; bu statü teknik ve idari açıdan da kayıt altına alındı.

2022: İMAR KANUNU’NDA CEMEVLERİ İÇİN YER AYIRMA ZORUNLULUĞU

2022’de yapılan düzenleme belki de en kritik aşamadır. 3194 sayılı İmar Kanunu’na Ek Madde 10 eklendi:

“İmar planlarında lüzumlu cemevi yerleri ayrılır… İl ve ilçelerde mülki idare amirinin izni alınmak kaydıyla cemevleri yapılabilir.”

Bu ne demektir?

Cemevleri artık şehir planlamasının zorunlu unsurudur.

“İmar planında yer yok” bahanesi ortadan kalkmıştır.

Cemevi için ayrılan yer başka bir amaca tahsis edilemez.

Yani cemevleri artık doğrudan kanun seviyesinde güvence altındadır.

BELEDİYELER VE VALİLİKLER İÇİN AÇIK GÖREV

Aynı yıl üç farklı kanunda yapılan eklemelerle, cemevlerinin yapımı, bakımı, onarımı ve ihtiyaçlarının karşılanması belediyelerin ve il özel idarelerinin yasal görevi hâline getirildi.

Büyükşehir Belediyesi Kanunu,

Belediye Kanunu,

İl Özel İdaresi Kanunu…

Hepsinde cemevleri açıkça sayıldı.

Bu, inkâr edilemez bir hukuki statüdür.

YASAL DÜZENLEMELER YETERLİ Mİ?

Bu sorunun yanıtına malesef gönül rahatlığıyla evet diyemiyoruz. Öncelikle 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 36. maddesinin 2. bendinde “Dini hizmetlerin ifasına mahsus ve umuma açık bulunan cami, mescit, kilise ve havra gibi ibadethanelerde” ifadesine mutlaka cemevleri de eklenmeli yasal statü yanında ibadethane olarak da tanımlanmalıdır.

CEMEVİ YALNIZCA İBADET EDİLEN YER DEĞİLDİR

Cemevlerinin anlamı yalnızca ibadet mekânı olmalarından ibaret değildir. Cemevleri Alevi toplumunun lokmasını paylaştığı, cenazesini kaldırdığı, cem birlediği, eğitim ve kültür faaliyetlerini yürüttüğü, toplumsal dayanışmanın nefes aldığı çok işlevli mekânlardır. Bu nedenle cemevleri sıradan bir dernek lokali, kiralık dükkân veya herhangi bir toplantı odası değildir; olamaz.

Tam da bu nedenle, birkaç kişinin bir araya gelip “burası cemevi, ben de dedeyim” deme kolaycılığına karşı yasal düzenleme gereklidir. Cemevlerinin mekânsal özellikleri, teknik standartları ve kurumsal yapısı yasal güvence altına alınmalıdır. Cemevi, hem ibadetin hem toplumsal yaşamın merkezi olduğundan, niteliğini belirleyen ölçütler netleşmelidir. Bu, Alevi toplumunun kendi inanç mekanını koruması açısından zorunludur.

Peki inkârcılar ne istiyor?

Bugün ekranlara çıkıp “cemevlerinin yasal statüsü yok” diyenler, gözümüzün içine baka baka kanunu inkâr ediyor. Avrupa’dan sosyal medya üzerinden manipülasyon yapanlar da aynı nakaratı sürdürüyor. Bilgisizlikten kaynaklanan tepkileri bir yana bırakalım, inkarcı çevrelerin amacı Alevi toplumunun haklarını savunmak değil; Alevi-Bektaşi toplumunun devletle sağlıklı ilişki kurmasını engellemek ve kendi ayrıştırıcı ideolojik gündemlerini dayatmaktır.

HAKİKAT AÇIKTIR

Bugün yürürlükteki hukuk düzenine göre:

Cemevlerinin imar planlarında yeri ayrılır.

Cemevleri yapılabilir, tescil edilebilir.

Devlet ve belediyeler cemevlerine hizmet vermekle yükümlüdür.

Bu gerçekler ortadayken “devlet cemevlerini tanımıyor” demek yalnızca propagandadır.

Alevi-Bektaşi toplumu, devletinden eşit hizmet beklemektedir.

Yalanın değil, hakikatin yanında durmak ise hepimizin görevidir.

Aşk ile.

Kaynak: https://www.aydinlik.com.tr/koseyazisi/cemevlerinin-yasal-statusu-var-mi-yok-mu-hakikat-yine-yalani-yenecek-557134