İKİ HİLAL BİR KILIÇ: ALP ARSLAN VE SELAHADDİN EYYUBİ ÜZERİNE BİR BAKIŞ

Tarihin tozlu raflarında parlayan iki büyük isim: Sultan Alparslan ve Selahaddin Eyyubi...

Onlar yalnızca savaş meydanlarında kazandıkları zaferlerle değil, temsil ettikleri değerlerle, siyasi ferasetleriyle ve dini sadakatleriyle de birer çağın ötesine seslenen liderler oldular.

Bugün onların isimleri sadece birer tarih notu ya da ders kitabı satırı değil; İslam dünyasının ortak hafızasında birer direniş, adalet ve iman sembolüdür.

ALP ARSLAN

1071’de Malazgirt Ovası’nda Bizans İmparatoru Romen Diyojen’e karşı kazandığı zafer, sadece bir askeri başarı değil; bir dönüm noktasıydı. Bu zaferle birlikte Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı ve Türk-İslam medeniyetinin Anadolu’daki temelleri atıldı. Alparslan’ın ordusuna dönüp, “Ölürsem beni kefensiz gömün, bu kefen Anadolu’ya feda olsun” dediği rivayet edilir. Bu söz, yalnızca bir kumandanın cesaretini değil, Anadolu’yu bir emanet gibi görmesini de gösterir.

Alparslan’ın liderliğinde Büyük Selçuklu Devleti, sadece toprak fethetmekle kalmamış, aynı zamanda nizam-ı âlem idealini taşımıştır. Yani bir düzen, adalet ve istikrar sistemi. O, askeri dehasının yanı sıra, ehliyet ve liyakate verdiği önemle, İslam dünyasında bir istikamet örneğidir.

SELAHADDİN EYYUBİ: KUDÜS’ÜN GÖLGESİNDE BİR ADALET ABİDESİ

Bir diğer destansı lider olan Selahaddin Eyyubi ise, 1187’de Kudüs’ü Haçlılardan geri alarak tarihe geçti. Ancak onu özel kılan yalnızca bu zafer değildi. Kudüs’ü aldıktan sonra şehirde katliam yapmamış, kiliselere dokunmamış, Hristiyan halka yaşama hakkı tanımıştır. Onun adalet anlayışı, o dönemde dahi Batı kaynaklarında hayranlık uyandırmıştır.

Selahaddin’in karakterinde bir tevazu, bir sabır ve aynı zamanda bir mukavemet vardır. O, kendi servetini askerlerine dağıtmış, ölümünde geriye neredeyse hiçbir maddi mal varlığı bırakmamıştır. Fakat arkasında bıraktığı şey, manevi bir miras, adaletle yoğrulmuş bir onurdur.

İKİ LİDER, ORTAK BİR RUH!

Alparslan ve Selahaddin Eyyubi aynı ruha hizmet etmişlerdir: İslam’ın izzeti, mazlumların savunulması, adaletin tesisi. Her ikisi de askerdi ama aynı zamanda devlet adamı, halkın lideri ve inançlarının temsilcisiydi.

Bu iki liderin ortak yönleri arasında: • İlahi adalet anlayışıyla hareket etmeleri • Liyakatli yöneticiler yetiştirmeleri • Savaş kadar barışın da kıymetini bilmeleri • Zorluklar karşısında tevekkül ve sabır içinde olmaları • Sembol lider değil, hizmet lideri olmaları yer alır.

Bugün İslam dünyası; çatışmalar, iç kargaşalar ve adaletsizliklerle boğuşurken, Alparslan’ın Anadolu’ya adım attığı günkü ideali, Selahaddin’in Kudüs’ü fethettiği günkü tevazusu ve erdemli liderliği ne kadar da eksik. Onların tarihî şahsiyetleri, bize sadece övünülecek birer miras değil, aynı zamanda yeniden inşa edilmesi gereken bir ahlaki pusula sunuyor.

Belki de onların izinden yürümek için önce unuttuğumuz bazı kavramları hatırlamamız gerekiyor: emanet, adalet, liyakat, tevazu ve inanç. Bu kavramlar yeniden hayat bulduğunda, belki bir gün biz de birer Alparslan ya da Selahaddin ruhuna sahip olabiliriz.

Kaynakça:

1. İbnü’l-Esîr, El-Kâmil fi’t-Tarih, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.

2. Candan, Mehmet, Sultan Alparslan ve Malazgirt Meydan Muharebesi, TTK Yayınları, 2012.

3. Maalouf, Amin, Haçlı Seferleri Tarihi, (Çev. Ali Berktay), YKY, 2018.

4. Gibb, H.A.R., The Life of Saladin, Oxford University Press, 1973.

5. Cahen, Claude, Selçuklular Zamanında Anadolu, Türk Tarih Kurumu, 2001.

6. Demirci, Mustafa, “Selahaddin Eyyubi ve İslam Birliği Fikri”, İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt 18, Sayı 3, 2005.

7. Taşkıran, Bülent, Kudüs Fatihi Selahaddin Eyyubi, Ketebe Yayınları, 2021.

8. Turan, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Ötüken Neşriyat, 2005.